නිවැරදි ධර්මය සැමදා විද්‍යමාන නොවේ..... අධර්මයෙන් එය වැසීයමින් පවතී......
පිරිත, පිරිත්ත, පරිත්‍රාණ යන ශබ්ද සිංහල පාලි හා සංස්කෘත භාෂාවෙහි පිරිත යන්නට භාවිත කළ වචන යි. ඒ සෑම වචනයකින් ම කියැවෙනුයේ හාත්පසින් ආරක්ෂා කරන යන අර්ථයයි. හින්දුන්ගේ භගවත් ගීතාව ලියැවී ඇත්තේ ද ආරක්ෂාව සැලසීමේ පරමාර්ථයෙනි.
“පරිත්‍රාණාය සාධූනාං විනාශාය ච දුෂ්කෘතම්” යන්නෙන් එය පැහැදිලි වෙයි. භය පදනම්කොට ගෙන ආදි කාලයෙහි පටන් ම පැවැති ගස් ගල් ඇදහීම වෙනුවට බුදුදහමෙහි ඉගැන්වෙනුයේ තෙරුවන් සරණ යෑමයි. කරදර, විපත් දුරුවීම සඳහා බුද්ධ දේශිත සූත්‍ර ගණනාවක් පිරිත් නාමයෙන් හඳුන්වා ඇත. චතුභාණවාර පාලිය සකස් වී ඇත්තේ එබඳු පිරිත් සූත්‍ර එක්තැන් කිරීමෙනි. මුල් වකවානුවේ දී පිරිත් සූත්‍ර නාමයෙන් හඳුන්වා ඇත්තේ සූත්‍ර ධර්ම සුළු ප්‍රමාණයකි. ඒ බව මිලින්ද ප්‍රශ්නයෙන් ද කියැවෙයි.
“භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් පිරිත් ධර්ම කෙනෙක් ද වදාරන ලද්දාහ. ඒ කවරේ ද? රතන සූත්‍රය, ඛන්ධ පරිත්ත ය, මෝර පිරිත ය. ධජග්ග පිරිතය. ආටානාටිය පිරිත ය. අංගුලිමාල පිරිත ය”
මේ අනුව මිළින්ද ප්‍රශ්නයේ සඳහන් මෙම පිරිත් සංඛ්‍යාව එකල භාවිත වූ බව උගත්තු කල්පනා කරති. මෙහි ධජග්ග සූත්‍රය පිරිත් සූත්‍රයක් වශයෙන් සඳහන් වෙතත් මංගල ආදී සූත්‍ර පිරිත් වශයෙන් සලකා නැති බව පෙනෙයි.
තවද, කෙළ ලක්ෂයක් සක්වල ආඥා චක්‍රය පතුරුවා දේශනා කළ සූත්‍ර වශයෙන් හැඳින්වෙන්නේ : රතන සූත්‍රය, ඛන්ධ පරිත්තය, ධජග්ග පරිත්තය, ආටානාටිය සූත්‍රය සහ මෝර වපරිත්තය යන සූත්‍ර ධර්ම පස යි. මංගල සූත්‍රය එසේ ආඥා චක්‍රය පතුරුවා දේශනා කළ සූත්‍රයක් නොවේ.
පිරිත් දේශනා ක්‍රම පරිපූර්ණ භාවයට පත්වත්ම ඒ පිළිබඳ විවිධ නීති රීතීන් ද කතිකාවත් ද ඇතිවිය. බණ පිරිත් කතිකාවත ඉන් එකකි. අමනුෂ්‍ය උපද්‍රවයක දී මුල දී දේශනා කළ යුතු සූත්‍රයක් ලෙස දක්වා ඇත්තේ මෙත්ත සූත්‍රය - ධජග්ග සූත්‍රය හා රතන සූත්‍රය යි. මේ ස්ථානවල දී එකල මංගල සූත්‍රය දේශනා කළ බවක් දැක ගන්නට නැත. මේ කරුණු වලින් පැහැදිලි වනුයේ මුල් වකවානුවෙහි මංගල සූත්‍රය පිරිත් සූත්‍රයක් වශයෙන් සලකා නැති බව යි.
පිරිත් පුරා දේශනා කිරීමට පටන් ගත් අවධියේදී ධජග්ග සූත්‍රය වෙනුවට මංගල සූත්‍රය ආදේශ වී ඇතැයි සිතිය හැකි ය. එයට හේතුව මංගල සූත්‍රය පද්‍යාත්මක නිසා දේශනාවට පහසු වීම යි. මේ නිසා වර්තමානයෙහි ආරක්ෂාවට සෙත් පිරිත් සජ්ඣායනා කරවා ගැනීමේ දීද දේශකයන් වහන්සේ තුන් සූත්‍රය වශයෙන් මංගල සූත්‍රය, රතන සූත්‍රය හා කරණීය මෙත්ත සූත්‍රය දේශනා කරති.
තවද, තොවිල් පවිල්, යන්ත්‍ර මන්ත්‍ර, ගුරුහරුකම් සිදු කරන ගුප්ත ශාස්ත්‍රඥයෝ පළමුවෙන් තමාගේ ආරක්ෂාව සලසාගෙන පසුව ආරක්ෂා කර්ම කළ යුතු බව කල්පනා කරති. චතුභාණවාරට්ඨකථාවේ සඳහන් වන්නේ මංගල සූත්‍රය දේශනා කිරීමෙන් ආත්මාරක්ෂාව හෙවත් තමන්ගේ ආරක්ෂාව සැලසෙන බව යි. එම නිසා ගුප්ත ශාස්ත්‍රඥයින්ගේ ආභාෂය ලැබීමෙන් පළමු ව තමාගේ ආරක්ෂාව සලසා ගැනීමට මංගල සූත්‍රය දේශනා කිරීමට පුරුදු වූවා විය හැකි ය.
එහෙත් පුරාණයේ පටන් ම භාවිත වූ තුන් සූත්‍රය වශයෙන් සඳහන් වන්නේ රතන සූත්‍රය - මෙත්ත සූත්‍රය හා ධජග්ග සූත්‍රය යි. අද පවා පැරැණි ඇතැම් ස්වාමීන්ද්‍රයන් වහන්සේ තුන් සූත්‍රය වශයෙන් දේශනා කරනුයේ මේ සූත්‍ර තුන යි. ඇතැම් ගිහි පින්වත්හු ද ධජග්ග සූත්‍රය විශේෂයෙන් දේශනා කරවා ගනිති.
ආත්ම ආරක්ෂාව මංගල සූත්‍රයෙන් සැලසෙනවා මෙන් ම කරණීය මෙත්ත සූත්‍රයෙන් ද නො අඩුව සැලසේ. මෙත් වැඩීමෙන් ලැබෙන අනුසස් එකොළහ පිළිබඳ අපි හොඳින් දනිමු. ඒ නිසා බලසම්පන්න සූත්‍රයක් අතහැර දොලොව දියුණුවට හේතු වන මංගල කරුණු අට තිසක් සඳහන් වන මංගල සූත්‍රය දේශනා කිරීමෙන් ආරක්ෂා සම්පත්තියෙහි ඌණත්වයක් සිදුවීමට පිළිවන. එහෙත් මංගල සූත්‍රය දේශනා කිරීමෙන් කිසිවිටෙකත් අවැඩක් නම් සිදු නොවේ.
ආරක්ෂාව සඳහා වඩාත් යෝග්‍ය සූත්‍රය ධජග්ග සූත්‍රය යි. එයින් කියැවෙන්නේ ද ආරක්ෂාව සඳහා රත්නත්‍රය සිහිපත් කළයුතු ආකාරය පිළිබඳ ය.
අසුරයන් හා ඇති වූ සංග්‍රාමයේ දී සමහර විට දෙවියන්ට අසුරයන් නිසා භය, තැතිගැනීම්, ලොමුදැහැ ගැනීම් ඇතිවිය. එවැනි අවස්ථාවක් ඇති වූ විට ශක්‍ර දේවේන්ද්‍රයන්ගේ හෝ ප්‍රජාපතී දෙව්රජුගේ හෝ වරුණ දෙව්රජුගේ හෝ ඊසාන දෙව්රජුගේ හෝ කොඩියේ අග බලන ලෙස ඒ ඒ දේව සේනාපතිවරු ප්‍රකාශ කළහ.
බුදුරජාණන් වහන්සේ ප්‍රකාශ කළ සේක්, එසේ දේව සේනාපතිවරුන්ගේ ධජාග්‍රය දෙස බැලීමෙන් භය තැති ගැනීම් නැති වන්නටත්, නැති නොවන්නටත් හැකි බව යි. හේතුව ? ශක්‍ර, ප්‍රජාපති, වරුණ, ඊසාන දෙව් රජවරුන් කෙලෙස් සහිත බැවිනි.
බුදුරජාණන් වහන්සේ වීතරාගී වීත දෝසී, වීතමෝහී මහෝත්තමයාණන් වහන්සේ ය. එහෙයින් උන්වහන්සේ බිය නො වෙති. එහෙයින් බුද්ධ , ධම්ම සංඝ රත්නත්‍රය සිහි කිරීමෙන් සැලසෙන සෙත ශාන්තිය ස්ථිර ය. ඒ නිසා භික්ෂූන්ට ආරණ්‍යයක දී හෝ රුක්මුලෙක දී හෝ ශූන්‍යාගාරයක දී හෝ භය වීමක්. තැති ගැනීමක්. ලොමුදැහැ ගැනීමක් ඇතිවුවහොත් ඉතිපිසෝ පාඨයේ සඳහන් වන නව අරහා දී බුදුගුණ සිහි කරන්න. නැති නම් ස්වාක්ඛාතා දී දහම් ගුණ හෝ සුපටිපන්නා දී සඟ ගුණ සිහි කරන්න යැයි වදාළ සේක. මෙසේ කෙළ ලක්ෂයක් සක්වල ආඥා චක්‍රය පතුරුවා දේශනා කර වදාළ සූත්‍රයක් වෙනුවට ආඥා චක්‍රය නොපැතිර වූ මංගල සූත්‍රය ආදේශ කිරීමෙන් පිරිතෙන් බලාපොරොත්තු වන ආරක්ෂා සම්පත්තිය අඩු වී යෑමට හේතු වනු ඇත.
ආරක්ෂක පිරිත් දේශනාවල දී ඉතිපිසෝ පාඨය, ස්වාක්ඛාත පාඨය හා සුපටිපන්න පාඨය ප්‍රථමයෙන් දේශනා කරන නමුත් සූත්‍රයක් වශයෙන් භාවිත නො කෙරෙන නිසා නියම ආනිශංස ලැබේ දැ’ යි සැක සහිත ය. ඊට හේතුව වන්නේ බුද්ධ, ධම්ම, සංඝ ගුණ පාඨ; වෙන වෙනම අණසක පිහිටුවා දේශනා කොට නැති බැවිනි.
බුද්ධ දේශිත කවර හෝ ධර්මයක් ස්ජ්ඣායනය කොට ඒ සත්‍ය ධර්මයේ බලයෙන් යහපතක්, ජය මංගල්‍යයක්, නිරෝගී භාවයක් ලැබේවා! යි සත්‍ය ක්‍රියා කිරීමෙන් වැඩෙක් මිස කිසිසේත් අවැඩෙක් නම් සිදු නොවේයි. එහෙත් සෙත් පැතීම සඳහා නිර්දේශිත සූත්‍ර ම භාවිත කරන්නේ නම්, අපේක්ෂිත ප්‍රතිඵල ඒ අයුරින් ම ලැබෙනු නිසැක ය. මංගල සූත්‍රය දේශනා කරන ලද්දේ දෙවියන්ගේ ඉල්ලීම පරිදි ය. එහි අඩංගු වන්නේ දෙලොව දියුණුවට හේතු වන මංගල කරුණු අටතිසෙකි. ඊළඟට දෙවියන්ගේ ඉල්ලීම වූයේ දෙලොව පිරිහෙන කරුණු දේශනා කරන ලෙස ය. පරාභව සූත්‍රය දේශනා කළ සේක්, එම ඇරැයුම පරිදි ය. මංගල සූත්‍රය ආරක්ෂාව සඳහා දේශනා කරන්නේ නම් පරාභව සූත්‍රය දේශනා කිරීමෙන් ද සෙත් ශාන්තිය සැලසෙනු ඇත. එනිසා මේ පිළිබඳ විචාරාක්ෂිය යොමු කොට ආරක්ෂා සම්පත්තිය සැලසෙන පිරිත් සූත්‍ර ම තෝරා බේරා ගන්නේ්නම් ඉතා මැනැවි.
දයා අංහෙට්ටිගම
බුදුසරණ
රතන සූත්‍රයෙන් කළහැකි හාස්කම් :-
1. කොටිසතසහස්සේසු - චක්කවාලේසු දේවතා
යස්සානං පතිගන්හණ්ති - යඤ්ච වේසාලියං පුරේ
රෝගාමනුස්ස දුබ්භික්ඛ - සම්භූතං ත්‍රිවිධං භයං
ඛිප්පමන්තරධාපෙසි - පරිත්තං තං භණාමහෙ
යානීධ භූතානි සමාගතානි - භුම්මානිවා යානිව අන්තලික්ඛෙ
සබ්බේව භූතා සුමනා භවන්තු - අථොපි සක්කච්ච සුනන්තුභාසිතං
තස්මාහි භූතානි සාමේථ සබ්බේ - මෙත්තං කරොථ මානුසියා පජාය
දිවාච රත්තෝච හරන්තියෙ බලිං - තස්මාහි නෙ රක්ඛථ අප්ප මත්තා
මෙම ගාථා දෙකින් පිරිත් කරන ලද ඉස්සෝදා නා පිරිසිදු වස්ත්‍ර හැඳ චෛත්‍යස්ථානයකට පැමිණ තිසරණ සහිත පන්සිල් පිහිටුවා එක් අරමුණකින් යුක්තව මල් පහන් සුවඳ දුම් සහිතව ගිතෙල් පහනක් බුදුන්ට පුදා තමාගේ අභිමතය ඉෂ්ඨ වේවා යි අධිෂ්ඨාන කොට දෙවියන්ට පින් පෙත් අනුමෝදන් කර මෙම ගාථා 108 වරක් සඣ්ඣායනා කරනු.කැමැත්ත සිහිනෙන් පෙනෙයි.තවද යක්දෝස වලට පිරිත් කර නූල් බඳිනු.බිළිඳුන්ගේ බාලගිරි දෝසයට කිරිතෙල් මතුරා දෙනු.
2. යං කිඤ්චි විත්තං ඉධවා හුරංවා - සග්ගේසුවායං රතනං පණීතං
නනො සමං අත්ථි තථාගතේන - ඉදම්පි බුද්ධේ රතනං පණීතං
ඒතේන සච්චේන සුවත්ථි හෝතු
මෙම ගාථාවද මුලින් කී පරිදි විහාරස්ථානයකට ගොස් කටයුත්හු කොට,තමන්ගේ අභිමතය අධිෂ්ඨාන කරමින්,ගඟකින්න් හෝ මුහුදු වෙරළකින් ලබා ගත් වැලි 108 වරක් මතුරා ඉසිනු.අමනුෂ්‍ය උවදුරු දුරුවේ.භය දුරුවේ.ඊතන ගසක් කඩා 108 වරක් පිරිත් කර හිසෙහි පැළඳ ගිය විට භය දුරුවේ.බාල දරුවන් හඬන කල පිරිසිදු අලුවලට මතුරා තිලක තියනු.ඇඬීම නවතී.
3. ඛයං විරාගං අමතං පණීතං - යදජ්ඣගා සක්‍යමුනී සමාහිතො
න තෙන ධම්මේන සමත්ථි කිඤ්චි - ඉදම්පි ධම්මේ රතනං පණීතං
එතෙන සච්චෙන සුවත්ථි හෝතු
මෙම ගාථාවද පෙර පරිදිම පිළිවෙත් කොට සීලාදී ගුණ පිහිටවා 108 වරක් සඣ්ඣායනා කොට හඳුන් වලට මතුරා ඉනෙහි තබා යනු.අමනුෂ්‍ය උවදුරු ඇති නොවේ.සර්ප විෂට මතුරා ගානු.විෂ බසී.108 වරක් කීමෙන් හිසරුජා දුරුවේ.
4. යං බුද්ධ සෙට්ඨො පරිවණ්ණයි සුචිං - සමාධිමානන් තරිකඤ්ඤමාහූ
සාමාධිනාතේන සමොන විජ්ජති - ඉදම්පි ධම්මේ රතනං පණීතං
ඒතේන සච්චේන සුවත්ථි හෝතූ
පෙර කී පිළිවෙත් කොට 108 වරක් මතුරා සමන් මල් දාගැබක් සමීපයේ පුදනු.රෝග උපද්‍රව දුරුවේ.සමන් මල් මතුරා හරක් ගාලේ දමනු.ගවයෝ බෝවෙත්.එසේම 108 වරක් සපුමලට මතුරා රෙදිපිළි තිබෙන තැනද,වී කොටුවලද තබනු,එහි උපද්‍රව දුරුවේ.
5. යෙ පුග්ගලා අට්ඨ සතං පසත්ථා - චත්තාරි එතානි යුගානි හොන්ති
තෙ දක්ඛිය්‍යා සුගතස්ස සාවකා - එතෙසු දින්නානි මහප්ඵලානි
ඉදම්පි සංඝේ රතනං පණීතං - ඒතේන සච්චේන සුවත්ථි හෝතූ
මෙයින් තුන්දොස් හිරකරන ලද දෙහි මතුරා කපනු.අනුන් හා යුක්ති බණන විට සිහිකර බණනු.දිනයි.රජුන් දැකීමට 108 වරක් තැඹිලි තෙල් මතුරා ගානු.
6. යෙ සුප්පයුත්තා මනසා දළ්හේන - නික්කාමිනො ගොතම සාසනම්හි
තෙපත්ති පත්තා අමතං විගය්හ - ලද්ධා මුදා නිබ්බුතිං භුඤ්ජමානා
ඉදම්පි සංඝේ රතනං පණීතං - ඒතේන සච්චේන සුවත්ථි හෝතූ
මෙයින් සහල් ගැරූ තැනකින් ගල්කැට 7 ක් ගෙන එක ගලට 7 බැගින් මතුරා ගෙයි සතර කොනේද,ගේ මැද්ද,ඉස්දොර පාමුලද තබනු.තමන්ගේ රහස්ද,රහසේ තැබූ බඩුද එලි නොවේ.
කුරුමිණියන් කෑ පත්‍රයක මෙය ලියා 108 වරක් පිරිත් කොට ලඟ තබා ගනු.වසංගත රෝග නොවැළඳේ.
7. යටින්දඛීලො පඨවිංසිතොසියා - චතුබ්භිවාතෙගි අසම්පකම්පියො
තථූපමං සප්පුරිසං වදාමි -යොඅරිය සච්චානි අවෙච්ච පස්සති
ඉදම්පි සංඝේ රතනං පණීතං - ඒතේන සච්චේන සුවත්ථි හෝතූ
8. යෙ අරිය සච්චානි විභාවයන්ති - ගම්භීර පක්ණ්ඤේන සුදේසිතානි
කිඤ්චාපිතෙ හොන්ති භුසප්පමත්තා - නතෙ භවං අට්ඨමං ආදියන්ති
ඉදම්පි සංඝේ රතනං පණීතං - ඒතේන සච්චේන සුවත්ථි හෝතූ
මෙයින් මීතෙලට 108 වරක් මතුරා ඇඟ ගානු.ශ්‍රියා වැඩිවේ.අමනුෂ්‍යයන් සම්බන්ධ භයක් ඇති වූ විට මෙයින් පිරිත් කරානු.සඳුන් මතුරා තිලක තියනු.නපුර දුරුවෙයි.
9. සහාවස්සදස්සන සම්පදාය - තයස්සු ධම්මා ජහිතා භවන්ති
සක්කාය දිට්ඨි විචිකිච්චිතඤ්ච -සීලබ්බතංවාපියදත්ථි කිඤ්චි
චතූහපායෙහිච විප්පමුත්තො - ඡචාභිඨානානි අහබ්බොකාතුං
ඉදම්පි සංඝෙ රතනං පණීතං - එතෙන සච්චෙන සුවත්ථිහොතු
මෙයින් 108 වර තෙල් මතුරා කකුලේ ගානු.වේදනා දුරු වී යයි.
10. කිඤ්චාපි සො කම්මං කරොති පාපකං - කායෙන වාචා උදචේත සාවා
අහබ්බො සො තස්ස පට්ච්ඡාදාය -අහබ්බතා දිට්ඨ පදස්ස වුත්තා
ඉදම්පි සංඝෙ රතනං පණීතං - එතෙන සච්චෙන සුවත්ථිහොතු
මේ ගාථාව කියා කුඹුරේ සී සානු.ඌරෝ නොකත්.සොරුන්ගෙන් උපද්‍රව සිදු නොවේ.මෙයින් බෙහත් වලට මතුරා දෙනු.සියළු ආරක්ෂාවට යහපති.
11. වනප්ප ගුම්බේ යතා ඵුස්සිතග්ගෙ - ගිම්හාන මාසෙ පඨමස්මිං ගිම්හෙ
තථූපමං ධම්මවරං අදෙසයි -නිබ්බානගාමිං පරමං හිතාය
ඉදම්පි බුද්ධෙ රතනං පණීතං - එතෙන සච්චෙන සුවත්ථිහොතු
මෙයින් 108 මතුරා පැන් පොවනු.ගර්භිනීහු වහා ප්‍රසූත කෙරෙත්.වී වලට මතුරා වපුරනු.අස්වැන්න වැඩිවේ.බෙගෙත් දෙනවිට මතුරා දෙනු.සුවය ඉක්මන් වේ.
12. වරො වරඤ්ඤූ වරදො වරාහරො - අනුත්තරො ධම්ම වරං අදෙසයි
ඉදම්පි බුද්ධෙ රතනං පණීතං - එතෙන සච්චෙන සුවත්ථිහොතු
මේ ගාථාවෙන් 108 වරක් වතුර මතුරා ඉසිනු.ඉපියන් මීයන් ආදී සතුන්ගෙන් උපද්‍රව නැතිවේ.පැනට පිරිත් කොට ළදරුවන් නාවනු.උපද්‍රව දුරුවේ.සිරුරේ ගඩු ඇතිවිට අතට 108 වරක් මතුරා පිරිමදිනු.සුව වේ.
13. ඛීණං පුරාණං නවංනත්ථි සම්භවං - චිරත්ත චිත්තා ආයතිකෙ භවස්මිං
තෙ ඛීණ බීජා අවිරුළ්හිච්ඡන්දා - නිබ්බන්ත් ධීරා යථායම්පදීපො
ඉදම්පි සංඝෙ රතනං පණීතං - එතෙන සච්චෙන සුවත්ථිහොතු
මෙයින් පිස්සු බල්ලන් කැවාට 108 වරක් මතුරා තෙල්ගානු.මෙයින් වතුර පිරිත් කොට ගෙයි ඉසිනු.උපද්‍රව දුරුවේ.ළදරුවන්ට රන්කිරි කට ගෑම්මේදී කිරට පිරිත් කරනු.
14. යානීධ භූතානි සමාගතානි - භුම්මානි වායා නිව අන්තලික්ඛෙ
තථාගතංන් දේව මනුස්ස පූජිතං - බුද්ධං නමස්සාමි සුවත්ථි හෝතු
යානීධ භූතානි සමාගතානි - භුම්මානි වායා නිව අන්තලික්ඛෙ
තථාගතංන් දේව මනුස්ස පූජිතං - ධ්ම්මං නමස්සාමි සුවත්ථි හෝතු
යානීධ භූතානි සමාගතානි - භුම්මානි වායා නිව අන්තලික්ඛෙ
තථාගතංන් දේව මනුස්ස පූජිතං - සංඝං නමස්සාමි සුවත්ථි හෝතු
මෙයින් මීමැස්මොරයට 108 වරක් තැඹිලි මතුරා සතියක් බොන්නට දෙනු.සියළු ආරක්ෂාවට නිති සිහිකරනු.
පිරිත් යනු බුද්ධ භාෂිත දේශනාය.ඉහත දැක්වූ පරිදි මෙය මන්ත්‍ර නොවේ.පිරිතේ බලය මන්ත්‍රබලය අබිබවයි.එසේ වන්නේ ප්‍රතිපත්ති සපුරා සත්‍යක්‍රියාකොට සඣ්ඣායනා කිරීමෙන් පමණි.උදව් ලබා ගත්තේ පිරුවාණා පොත් වහන්සේ ගෙනි.
උපුටා ගැනීම "සඳකඩපහණ" පිටුවෙනි
